W dzisiejszym świecie arabskim nadal używany jest ten sam język, który ukształtował się półtora
tysiąca lat temu. I tak samo jak półtora tysiąca lat temu obok języka literackiego używa się dialektów.
Różnice między językiem literackim a dialektami są kardynalne, dotyczą fonetyki, leksyki, gramatyki i słowotwórstwa. Są to różnice, które czasami porównuje się do opozycji między językiem łacińskim a językami romańskimi: język łaciński, niegdyś wspólny dla całego świata śródziemnomorskiego, rozwinął się w formy mówione, a z nich rozwinął się portugalski, hiszpański, francuski, włoski czy rumuński. Wywodzą się z łaciny, ale są od niej bardzo różne.
Podobnie jest w wypadku języka arabskiego i jego dialektów. Język literacki to „łacina”, dialekty to „języki romańskie” z tą różnicą, że nie mają one statusu języka literackiego i z reguły nie są zapisywane. Dialekty bardzo się różnią i od języka literackiego, i między sobą. Weźmy formę
wyrazową: ja chcę. W języku literackim mówi się uridu. W dialekcie syryjskim (damasceńskim) brzmi to biddi, w irackim (bagdadzkim) arid, w kuwejckim abghi, w egipskim (kairskim) ana ajiz, w libijskim (Trypolisu) nibbi.
Obszar dialektalny języka arabskiego rozciąga się od Azji Środkowej, gdzie występują nieliczne wysepki jęzkowe, przez cały Bliski Wschód i Afrykę Północną. Granice dialektów nie pokrywają się z granicami politycznymi: nie ma dialektu danego kraju arabskiego, bo w każdym kraju arabskim występuje bardzo wiele dialektów. Niemniej często dialekt stolicy odgrywa rolę ważniejszą
od innych dialektów, jest bowiem znany przez oddziaływanie środków masowego przekazu.
Między językiem literackim a dialektami istnieje podział funkcji. Języka literackiego, a więc tego, który przetrwał od VI w. w niezmienionej formie gramatycznej, używa się wyłącznie w piśmie, natomiast dialekty używane są wyłącznie w mowie. Taką sytuację nazywa się dyglosją.
Różnice dotyczą nie tylko funkcji, ale i społecznego postrzegania dialektów i języka literackiego. Język literacki cieszy się w całym świecie arabskim wielkim prestiżem. Jest to dla Arabów idealny język, najdoskonalszy i najpiękniejszy, w nim bowiem powstał Koran i istnieje cała klasyczna
literatura naukowa i piękna. Znajomość w mowie języka literackiego uchodzi za wyczyn nie byle jaki. Bo choć dzieci od najmłodszych lat przymusza się w szkole do mówienia językiem literackim, to nikt go w rzeczywistości nie opanowuje, wszyscy bowiem na co dzień posługują się
językiem dialektalnym. Innymi słowy, język literacki jest dla Arabów w znacznej mierze językiem obcym, którego uczą się w szkole, ale rzadko kiedy opanowują w mowie.
tysiąca lat temu. I tak samo jak półtora tysiąca lat temu obok języka literackiego używa się dialektów.
Różnice między językiem literackim a dialektami są kardynalne, dotyczą fonetyki, leksyki, gramatyki i słowotwórstwa. Są to różnice, które czasami porównuje się do opozycji między językiem łacińskim a językami romańskimi: język łaciński, niegdyś wspólny dla całego świata śródziemnomorskiego, rozwinął się w formy mówione, a z nich rozwinął się portugalski, hiszpański, francuski, włoski czy rumuński. Wywodzą się z łaciny, ale są od niej bardzo różne.
Podobnie jest w wypadku języka arabskiego i jego dialektów. Język literacki to „łacina”, dialekty to „języki romańskie” z tą różnicą, że nie mają one statusu języka literackiego i z reguły nie są zapisywane. Dialekty bardzo się różnią i od języka literackiego, i między sobą. Weźmy formę
wyrazową: ja chcę. W języku literackim mówi się uridu. W dialekcie syryjskim (damasceńskim) brzmi to biddi, w irackim (bagdadzkim) arid, w kuwejckim abghi, w egipskim (kairskim) ana ajiz, w libijskim (Trypolisu) nibbi.
Obszar dialektalny języka arabskiego rozciąga się od Azji Środkowej, gdzie występują nieliczne wysepki jęzkowe, przez cały Bliski Wschód i Afrykę Północną. Granice dialektów nie pokrywają się z granicami politycznymi: nie ma dialektu danego kraju arabskiego, bo w każdym kraju arabskim występuje bardzo wiele dialektów. Niemniej często dialekt stolicy odgrywa rolę ważniejszą
od innych dialektów, jest bowiem znany przez oddziaływanie środków masowego przekazu.
Między językiem literackim a dialektami istnieje podział funkcji. Języka literackiego, a więc tego, który przetrwał od VI w. w niezmienionej formie gramatycznej, używa się wyłącznie w piśmie, natomiast dialekty używane są wyłącznie w mowie. Taką sytuację nazywa się dyglosją.
Różnice dotyczą nie tylko funkcji, ale i społecznego postrzegania dialektów i języka literackiego. Język literacki cieszy się w całym świecie arabskim wielkim prestiżem. Jest to dla Arabów idealny język, najdoskonalszy i najpiękniejszy, w nim bowiem powstał Koran i istnieje cała klasyczna
literatura naukowa i piękna. Znajomość w mowie języka literackiego uchodzi za wyczyn nie byle jaki. Bo choć dzieci od najmłodszych lat przymusza się w szkole do mówienia językiem literackim, to nikt go w rzeczywistości nie opanowuje, wszyscy bowiem na co dzień posługują się
językiem dialektalnym. Innymi słowy, język literacki jest dla Arabów w znacznej mierze językiem obcym, którego uczą się w szkole, ale rzadko kiedy opanowują w mowie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz