KALENDARIUM - najważniejsze daty w historii Arabów

570-632 - życie i działalność Mahometa

Prorok Mahomet

610 – pierwsze objawienie Koranu

622- HIDŻRA emigracja Mahometa z Mekki do Jasribu, początek rachuby czasu według kalendarza muzułmańskiego

630 – Mahomet zdobywa Mekkę

632-661 – władzę sprawują kolejno bliscy i współpracownicy Mohameta tzw. Kalifowie sprawiedliwi (Abu Bakr, Umar I, Usman oraz Ali)

644-656 – ostateczne zredagowanie Koranu

Poł. VII w- podział islamu na sunnizm i szyizm

732- bitwa pod Poitiers, Frankowie powstrzymują podboje arabskie w Europie

751- bitwa nad Talasem , pokonanie armii chińskiej

IX/X w- w Bagdadzie powstaje zbiór opowieści ludowych znany jako „Księga tysiąca i jednej nocy”

960-1924 – Mekka pod rządami rodu Haszymidów, potomków wnuka Mahometa ( szlachetnie urodzonych)

1055- Turcy Seldżuccy zdobywają Bagdad, ich wódz Togrul Beg ogłasza się sułtanem, kalifom abbasydzkim pozostaje władza religijna

1096-1291- wojny z krzyżowcami (1099- chrześcijanie tworzą Królestwo Jerozolimskie, 1187- Arabowie pod wodzą sułtana Saladyna zwyciężają pod Hittinem i odbijają Jerozolimę )

1258- najazd Mongołów pod wodzą Hulagu, spustoszenie Bagdadu oraz zabicie ostatniego potomka dynastii Abbasydów

1260- mamelucki sułtan Bajbars pokonuje Mongołów

Selim I Groźny

1516-1566 – Turcy Osmańscy pod wodzą Selima I Okrutnego i Sulejmana II Wspaniałego zdobywają Palestynę, Egipt, Irak, Tunis, Jemen, Trypolitanię i Algier. Imperium osmańskie
przetrwało do 1918

1666- Mulaj ar-Raszid z dynastii Alawitów jednoczy plemiona marokańskie i ogłasza się sułtanem (dynastia panująca do dziś)

1881- otwarcie Kanału Sueskiego

1916- podział Bliskiego Wschodu na strefy wpływów brytyjskich i francuskich

1917- deklaracja Balfoura, dotycząca osadnictwa żydowskiego w Palestynie

1921- Irak monarchią konstytucyjną pod patronatem brytyjskim

1922- formalna niepodległość Egiptu, dziedziczna monarchia konstytucyjna

1928- powstanie Stowarzyszenia Braci Muzułmanów, radykalna organizacja muzułmańska,
obejmująca w większości krajów arabskich nielegalnie.

1930- w Arabii Saudyjskiej rozpoczyna się eksploatacja złóż ropy naftowej, następnie w Kuwejcie, Iraku, Libii, szejkanatach arabskich nad Zatoką Perską

1932- utworzenie królestwa Arabii Saudyjskiej, monarchii absolutnej, opartej na szariacie 9prawie muzułmańskim), dynastia Saudów panuje do dziś

1945- założenie Ligi Państw Arabskich z siedzibą w Kairze

1946- niepodległość Syrii i Libanu

1948- powstaje Izrael na mocy uchwały ONZ dzielącej Palestynę na część arabską i żydowską,
pierwsza wojna arabsko-izraelska

1949- Transjordania staje się Jordanią

1951- niepodległa Libia

1952- wojskowy zamach stanu w Egipcie, obalenie monarchii, proklamacja republiki, rządy Dżamala Abd an-Nasira

1955- Pakt Bagdadzki- sojusz polityczno-wojskowy (Irak, Turcja, Wlk. Brytania, Pakistan,, Iran)

Jasir Arafat 

1956- kryzys sueski

1964- powstanie OWP (Organizacja Wyzwolenia Palestyny), od 1969 do 2004 pod przewodnictwem Jasira Arafata

1967- wojna sześciodniowa

1969-2011- wojskowy zamach stanu w Libii, rządy Muammara al.-Kaddafiego

1971- powstanie Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Kataru, Bahrajnu

1972- palestyński zamach terrorystyczny na olimpiadzie w Monachium, ginie 7 sportowców izraelskich oraz terroryści

1979-2003- rządy Saddama Husajna w Iraku

1981-2011- rządy Hosniego Mubaraka w Egipcie

Osama ibn Laden

1987- powstaje Hamas (Muzułmański Ruch Oporu)

1988/89- powstaje Al.-Kaida

1993- porozumienie izraelsko-palestyńskie tworzące Autonomię Palestyńską

XII 2010/II 2011 – masowe demonstracje w krajach arabskich

2011- zabicie przez amerykańskie jednostki specjalne Osamy ibn Ladena- przywódcy Al-Kaidy

Jesień 2011- wniosek Autonomii Palestyńskiej o przyjęcie do ONZ, co oznaczałoby uznanie państwa Palestyna (weto USA)

2014- Szwecja uznała Palestynę

WIELCY ZDOBYWCY- SULEJMAN WSPANIAŁY

KRÓTKA HISTORIA ARABÓW

Arabowie to jeden z najważniejszych ludów semickich. Ich historia zaczyna się na półwyspie arabskim, gdzie stworzyli jedne z pierwszych chrześcijańskich królestw. Początkowo półwysep podzielony był na Arabię szczęśliwą, skalistą i pustynną, gdzie znajdowały się odmienne plemienia, osady.

Świat arabski jest kojarzony obecnie z rozległym obszarem od Iraku po Maroko i Mauretanię, położonym na dwóch kontynentach i obejmującym niemal dwa tuziny państw. Jednakże początki kultury arabskiej wiążą się ściśle z obszarem Półwyspu Arabskiego, a jej tereny rodzime leżą w granicach obecnej Arabii Saudyjskiej oraz Jemenu.

Ważną rolę odgrywało także obecne pogranicze syryjsko-irackie i teren Jordanii. W kształtowaniu się kultury arabskiej przed wprowadzeniem islamu duże znaczenie mieli Berberowie(ludzie pustyni), którzy prowadzą do tej pory koczowniczy tryb życia, przekazując wierzenia, tradycje. 

Etos Beduinów:

 Życiem beduinów w okresie przedmuzułmańskim kierował etos rycerski nazywany ird lub  muruwwa. Były to wszelkiego rodzaju nakazy tradycji dotyczące tego, co można by nazwać moralnością, sposobem postępowania. W jego skład wchodziło wiele określonych zachowań ukształtowanych przez militarny styl życia oraz warunki przyrodnicze pustyni. Najważniejsze elementy staroarabskiego honoru to męstwo (hamasa), wierność (wafa) oraz szlachetność i szczodrość (karam), która była zawsze przeciwstawiana potępianemu przez Arabów skąpstwu (bachl). Męstwo oznaczało wysokie poszanowanie samego siebie oraz unikanie niesprawiedliwości i wrogości. Niejednokrotnie Arabowie wybierali śmierć w obawie przed hańbą. Istotny był udział w walce, stąd potępienie ucieczki z pola bitwy oraz wysławianie śmierci bohaterskiej. Męstwo obejmowało także cnotę aktywnej wytrwałości w walce, zdecydowanego przeciwstawienia się niebezpieczeństwu (sabr). Istotnym elementem staroarabskiego honoru był obowiązek zemsty (sar) obowiązujący ród zabitego człowieka, a także wierność danemu słowu. Łamanie zawartej umowy i zdrada to były najcięższe wykroczenia przeciwko beduińskiemu etosowi. Człowiek, który tak postąpił, był niejednokrotnie wykluczany ze wspólnoty. Niepoślednią rolę odgrywał także obowiązek obrony słabszego, związany z kolejną cnotą – gościnnością (dijafa). Beduini wędrujący po pustyni zapalali w nocy ogień, aby zbłąkany wędrowiec łatwiej mógł znaleźć drogę do miejsca, w którym mógłby się schronić. W domach arabskich zawsze był pokój, a w namiotach oddzielna część przeznaczona dla niespodziewanego gościa. 

RELIGIA BEDUINÓW. ALLAH. TRZY BOGINIE. 

Arabowie czcili wiele bóstw opiekujących się rozmaitymi ludzkimi sprawami, których posążki znajdowały się w mekkańskiej świątyni Al-Kaba. Świątynia ta i znajdujący się tam Czarny Kamień (Al-Hadżar al-Aswad) były najważniejszym sanktuarium przedmuzułmańskich Arabów i celem dorocznych pielgrzymek, później kult ten został przejęty przez islam. Ptolemeusz twierdził, że było to miejsce święte już w II w. n.e. Panteon bóstw staroarabskich został później zniszczony na polecenie proroka Muhammada. Poza tym Arabowie oddawali cześć głównie świętym drzewom i kamieniom oraz godnym szacunku postaciom przodków. Najwyższe bóstwo w  panteonie Arabii Centralnej i Północnej nazywane było Allahem, co po arabsku znaczy po prostu Bóg. Arabowie uważali go za boga-przodka, demiurga, opiekuna nieba i deszczu. Żoną Allaha w Arabii Północnej była Al-Lat lub Al-Uzza, zaś w Arabii Środkowej obie te boginie wraz z Manat uważane były za

córki Boga. Wszystko wskazuje na to, że określenie Allah było eufemizmem używanym w miejsce właściwego imienia bóstwa. Można podejrzewać, że na północy chodziło o Duszarę, zaś w Arabii środkowej o bożka Hubala. Ten ostatni czczony był w formie posążka z czerwonego karneolu o kształtach człowieka. Kurajszyci dorobili mu ze złota utrąconą prawą rękę. Przy jego świątyni działała wyrocznia, gdzie kapłan wróżył za pomocą jedenastu strzał oznaczonych odpowiednimi napisami, które wskazywały odpowiedź. Wspomniana wyżej Al-Lat (jej imię oznacza bogini) była jednym z najstarszych bóstw czczonych przez Semitów. Dla Arabów była boginią Słońca. Manat byłaopiekunką losu i przeznaczenia, panią podziemnego świata, chroniącą spokój umarłych. Trzecią wreszcie córką boga była Al-Uzza, czyli Wszechmocna – opiekunka p Wenus, znana także w królestwie Nabatejczyków w jemeńskim państwie Kataban. Przekazy wskazują, że jako jedynemu bóstwu staroarabskiemu składano jej ofi ary z ludzi. Poza tymi trzema boginiami Koran wymienia jeszcze kilka innych idoli czczonych w czasach dżahilijji. Są to Ja’uk, Jaghus, Nasr i Wadd, ale panteon staroarabski był oczywiście znacznie szerszy. Właściwie każde plemię miało swój własny zestaw bóstw, a to z nich, które dla jednych było naczelnym, dla innych tylko pomniejszym bogiem. Taką formę kultu nazywamy henoteizmem.

 WYROCZNIE I CZARY. 

Od zarania dziejów ludzie niepewni swego losu szukali pomocy u rozmaitych sił nadprzyrodzonych. Podobnie czynili przedmuzułmańscy Arabowie, których wierzenia dotyczące mantyki i czarów ukształtowane zostały przez specyfi czne warunki przyrodnicze. Nie podejmowali oni żadnej ważnej decyzji, zanim nie poradzili się wyroczni. Na półwyspie rozwinęły się rozmaite formy wróżbiarstwa. Wróżbiarstwem naturalnym zajmowali się wieszczkowie zwani kahinami. Sprawowali oni funkcję czarownika: zajmowali się wróżbiarstwem, znachorstwem, sądzeniem, odczytywaniem snów, magią czarną i białą, często bywali przedstawicielami plemienia w kontaktach ze światem zewnętrznym. Podczas seansu kahin wprowadzał się w rodzaj transu w zaciemnionym, zamkniętym pomieszczeniu wśród zapachu specjalnych kadzideł, najprawdopodobniej o charakterze halucynogennym. Kahinom przypisywano także zdolność wpływania na zachowanie się ciał niebieskich. Kahinowie zajmowali się także rozmaitymi technikami wróżbiarstwa sztucznego, szczególnie tymi, które wymagały jakichś zdolności interpretacyjnych. Najpopularniejsze formy to tiraifal. Polegały one przede wszystkim na obserwacji zachowań zwierząt i ptaków. Tira wywodzi się od wróżenia z lotu ptaków, ale niemal każdy ruch ptaka czy zwierzęcia miał swoją wartość mantyczną. Jednym z najbardziej rozpowszechnionych sposobów wróżbiarstwa u dawnych Arabów było wróżenie ze strzał (istiksam). Używano do tego celu specjalnych strzał bez ostrzy z odpowiednią liczbą nacięć lub napisami. Praktyki te odbywały się zazwyczaj w sąsiedztwie jakiejś świątyni. Czary to po arabskusihr, zaś czarownik to r r sahir. Kulr r tura Arabii znała zarówno czarowników, jak i czarownice. Czarami zajmowali się czasem sami Arabowie, ale dużo częściej parali się tym zamieszkujący miasta arabskie Żydzi. Wśród beduinów szczególnie rozwinięta była magia miłosna oraz magia lecznicza, niezwykłe znaczenie miała też magia pogody i magia ochronna. Istniała także czarna magia, znana głównie w formie dmuchania i plucia w węzły. Magia i czary były uważane za realny element rzeczywistości. Przedmuzułmańscy Arabowie tłumaczyli sobie na swój sposób różne zdarzenia i zjawiska, przydając przy tym wielu przedmiotom moc magiczną, ochronną. Z tego przekonania wypływa też wiara w- czarodziejską moc talizmanów i amuletów. Używanie amuletów związane było bardzo często z odpowiednim tekstem, który wzmacniał jego działanie. Takie zaklęcie nazywane było rakaja. Określenie to miało zresztą podwójny sens, ponieważ w znaczeniu zamawiania było używane także w magii leczniczej. Wiele elementów staroarabskich wierzeń i obyczajowości zostało zislamizowanych i do dziś funkcjonuje w społeczeństwach arabskich.

INNY ŚWIAT...

Arabowie, najbliżsi sąsiedzi Europy po drugiej stronie Morza Śródziemnego, są już także w wielu europejskich krajach sąsiadami z tego samego miasta, ulicy, domu. Swoją odrębnością religijną, językową, obyczajową budzą jednak więcej lęku niż zaciekawienia. Głównym źródłem tego lęku jest wzajemna obcość i niewiedza. Nie rozumiemy tamtego świata. Mało wiemy o historii, kulturze, mentalności, różnorodności arabskich społeczeństw. Nakłada się to niezrozumienie na nieporozumienia. Fundamentalizm muzułmański, uciekający się do krwawego, jest często utożsamiany z całym islamem, a islam wyłącznie z arabskością. Kolejne nieporozumienie jest natury historycznej, dobrze można je zilustrować akurat w Polsce. Długoletnie kontakty, na dobre i na złe, z imperium osmańskim sprawiły, że przez stulecia na świat arabski patrzyliśmy jako na część tureckiego Orientu, podczas gdy dla wielu Arabów był to okres bez mała obcej okupacji. Nasze wyobrażenia o Arabach są pełne stereotypów, uprzedzeń i uproszczeń. A Bliski Wschód i Północna Afryka to dzisiaj regiony przykuwające uwagę całego świata, wymagające uważnego i otwartego spojrzenia również z naszej strony. To miejsce, gdzie spotykają się bajeczne bogactwo i bieda, gdzie toczą się gorące i zimne wojny, gdzie średniowiecze zderza się z wyrafinowaną nowoczesnością. Spróbujmy więc uporządkować naszą wiedzę o Arabach, ich przeszłości, dorobku, współczesnych problemach. Nasza ciekawość dokładnego poznania kultury arabskiej przerodziła się w prawdziwe śledztwo, a jego wyniki przedstawimy na naszym blogu. Oprowadzimy Was po cywilizacji mało komu znanej, przedstawimy nasz punkt widzenia, a także wspólnie zwiedzimy, poznamy i zasmakujemy kultury naszych sąsiadów, która wbrew pozorom nie różni się aż tak bardzo od naszej.  Jeśli chcemy poznać swego sąsiada, powinniśmy go wysłuchać. Bo z arabskością w naszych oczach jest często tak jak z cyframi arabskimi; pochodzą one z Indii, zostały rozpropagowane przez matematyka perskiego, sami Arabowie się nimi nie posługują, ale my je nadal nazywamy arabskimi.

MAPA ŚWIATA ARABSKIEGO

ARABOWIE

ARABOWIE TO JEDEN Z NAJWAŻNIEJSZYCH LUDÓW SEMICKICH. ICH HISTORIA ZACZYNA SIĘ NA PÓŁWYSPIE ARABSKIM, GDZIE STWORZYLI JEDNE Z PIERWSZYCH CHRZEŚCIJAŃSKICH KRÓLESTW.